多肉开花啦！厦门植物园多肉植物区近日正是盛花期

百度 杨学鹏指出，新时代加强和改进机关党的建设，既需要全方位用劲，更需要重点发力。 Америкалык Виргин аралдары англ. Virgin Islands of the United States
Туу Герб
Урааны: ?United in Pride and Hope?
Гимн: ?Америкалык Виргин аралдарынын гимни?
Расмий тили	англис тили
Борбор шаары	Шарлотта-Амалия
Ири шаарлар	Шарлотта-Амалия
Башкаруу формасы	АКШнын ээлиги
Президент Губернатор	Дональд Трамп Альберт Брайан
Мам. дини	динден тышкары мамлекет
Аянты ? Жалпы ? Суу бетинин %.	133,73 км2 1
Калкы ? Бааланган (2020) ? Жыштыгы	87 146 адам 653,6 ад./км2
ИД? (САМ)   ? Бардыгы (2019)	38 136 $
ИД? (номинал)   ? Бардыгы   ? Ар бир жанга	4068 $  $
АД?И	▲0,892 (жогору) (31-орун)
Акча бирдиги	АКШ доллары
Домени	.vi
ISO коду	VI
ЭОК коду	ISV
Телефон коду	+1-340
Убакыт аралыгы	UTC UTC?04:00

Виргин аралдары (Америкалык Виргин аралдары, англ. United States Virgin Islands, Кошмо штаттардын Виргин аралдары, англ. Virgin Islands of the United States) — Кариб де?изиндеги аралдар тобу, АКШнын инкорпорацияланбаган (курамына кирбеген) уюшулган аймагы.

Аянты — 346,36 км2, калкы — 106 000 адам (2020). Э? чо? ?ч аралдары — Сент-Томас, Сент-Жон жана Сент-Круз.

Географиялык жактан Виргин аралдарынын бир б?л?г? болуп саналат.

Америка Кошмо Штаттары бул аралдарды 1917-жылдын 17-январында Даниялык Вест-Индиядан 25 миллион АКШ долларына сатып алган. Сатып алуу келишимине тиешел?? бардык документтер 1917-жылдын 31-мартында толук б?тк?р?лг?н. 1954-жылга чейин бул аралдар АКШнын Ички иштер министрлигинин башкаруусунда болгон. Аралдардын жашоочулары АКШнын жарандары деген макамга ээ. Америка Кошмо Штаттарынын башка аймактарындагыдай эле, Виргин аралдары ?к?лд?р палатасындагы талкууларга катыша алган, бирок добуш бере албаган делегатты шайлайт.

Аралдардагы негизги экономикалык багыты — туризм жана кызмат к?рс?т??.

Тарыхы

Виргин аралдарынын улуттук парктарынын бириндеги ташка т?ш?р?лг?н петроглифтер

Виргин аралдарынын биринчи тургундары сибонейлер, карибдер жана аравактар болгон. Окумуштуулардын маалыматтарына ылайык бул элдер аралдарга б.з.ч. 1000-жылдары отуруташа башташкан. 1493-жылы аралды Христофор Колумб ачкан жана аралдарга азыркы атылышын берген.

1625-жылы дыйканчылык менен алектенген англис жана француз колонизаторлору аралдарга отурукташкан. Кийин арал Улуу Британиянын, Испаниянын, Франциянын жана Мальта орденинин ээлигинде болгон.

1666-жылы Дания Сент-Томас аралын ээлеп, к?п ?тп?й Сент-Жон аралын басып алган. Дания 1733-жылы Франциядан Санта-Круз аралын сатып алган. Даниялыктар Сент-Томасты айыл чарба багытында колдонууга аракет кылышкан, бирок жердин т?ш?мд??л?г? аз болгондуктан, бул иштер ийгиликсиз аяктаган жана ррал ром жана кул сатуу борборлорунун бирине айланган.

Сент-Томас аралындагы порт де?из каракчылардын базасына айланган. Санта-Круз аралынын топурагы т?ш?мд?? болгондугуна байланыштуу бул аралда 200 жакын кант камышынын плантациялары т?з?лг?н.

1848-жылы кара кулдардын к?т?р?л?ш?, Даниянын Вест-Индиясынын генерал-губернатору Петер фон Шольтендин эмансипация мыйзамын жарыялоого алып келген. Бирок, кулдардын 20% гана эркиндикке жетип, калган 80% плантацияларда оор шарттарда ишт??н? улантышкан.

XX кылымдын башында Санта-Круста кант ?нд?р??н?н темпи т?м?нд?п, 1917-жылдын жазында Даниянын Вест-Индия аралдары АКШга 25 миллион АКШ долларына же 87 миллион дания кронуна сатылган. Бул сумма ошол учурдагы Дания Падышачылыгынын жылдык бюджетинин жарымы эле. Бул окуядан кийин к?пт?г?н европалыктар ?з м?лкт?р?н таштап, Данияга кетишкен. Аралдарда калган тургундарга 1927-жылы АКШнын жарандыгы берилген.

Географиясы

Шарлотта-Амалия шаары

Сент-Томас аралындагы Магенс булу?у

Круиз кемеси

Сент-Томастагы Cyril E. King аэропорту

Коомдук транспорт

Америкалык Виргин аралдары ?ч негизги аралдан — Сент-Крус, Сент-Томас жана Сент-Жон жана 50д?н ашык майда аралдардан турат. Жалпы жер аянты 346 км2, ал эми суу мейкиндиги 1,564 км2 т?з?т. Аралдардын э? бийик жери — Сент-Томастагы бийиктиги 474 метрге жеткен Краун-Маунтин тоосу.

Сент-Крус — э? чо? жана т?шт?к тарапта жайгашкан арал, ал калган негизги аралдардан болжол менен 64 км алыстыкта орун алган. Сент-Томас жана Сент-Жон т?нд?к тарапта, Атлантика океаны менен Кариб де?изинин кесилишкен жеринде жайгашкан. Аралдардын жээк сызыгынын жалпы узундугу 188 км т?з?т.

Рельефи негизинен тоолуу жана д??с??л??, к?пч?л?к аралдар вулкандык тектен пайда болгон. Сент-Томас менен Сент-Жондун аймактары к?б?нч? тоолуу, ал эми Сент-Крус салыштырмалуу тегиз жана жапыз жерлерден турат. Аралдар Т?нд?к Америка жана Кариб тектоникалык плиталарынын чек арасында жайгашкандыктан, сейсмикалык жактан активд?? аймак болуп саналат.

Америкалык Виргин аралдарында тропикалык токойлор, кургакчыл аянттар жана ак кумдуу жээктер кездешет. Сент-Жон аралынын жарымынан к?б? жана Хассел аралынын дээрлик б?т аймагы АКШнын Улуттук парк кызматы тарабынан корголот. Бул аймактарда бир нече улуттук парк жана коруктар жайгашкан, алардын э? белгил??л?р? — Virgin Islands National Park жана Buck Island Reef National Monument.

Аралдардын жээк займактары коралл рифтери, лагуналар жана мангр токойлору менен курчалган. Суу ресурстары чектел??: табигый таза суу булактары дээрлик жокко эсе. Ошондуктан тургундардын жана туристтердин суу керект??с? негизинен жаан суусун чогултуу жана т?здуу сууну тузсуздандыруу технологиялары аркылуу камсыздалат.

Америкалык Виргин аралдарынын кургактык аркылуу ?тк?н чек аралары жок. Бирок 22,2 км чейинки де?из аймагы жана 370 км чейинки ?зг?ч? экономикалык аймагы бар. Бул аймактарда балык уулоо жана башка де?из ресурстарын пайдалануу укуктары АКШнын юрисдикциясына таандык.

Аралдар тропикалык де?из климатына ээ. Температура жыл бою туруктуу: орточо к?нд?зг? аба температурасы жайында 32–33°C, кыш мезгилинде 29–30°C чамасында болот. Жылдык жаан-чачындын орточо к?л?м? 965 ммди т?з?т. Э? нымдуу мезгил сентябрдан ноябрга чейин, ал эми э? кургакчыл мезгил февралдан мартка чейинки убактарда байкалат. Аралдар тропикалык бороон-чапкындарга кабылышы м?мк?н, ?зг?ч? июндан ноябрга чейинки мезгилде бороон-чапкындар болуп турат.

Экономикасы

Акча бирдиги АКШ доллары.

Ички д?? продукциясы 2,5 млрд АКШ долларын (киши башына б?л?шт?рг?нд? 17,2 ми? АКШ доллары, 2002-жыл) т?з?т. ИДПде тейл?? ч?йр?с? 80%ти т?з?п, эмгекке жарамдуу калктын 80% ушул ч?йр?д?, 19% ?н?р-жай менен курулушта эмгектенет. Экономикасынын негизин чет ?лк?л?к туризм т?з?т (ИДПнин 70%). Жыл сайын 2 миллионго жакын турист келет (негизинен АКШдан). Аралдарда к?пт?г?н кооз жээктер бар. Бул жерлер туристтер ?ч?н популярдуу багыттар болуп саналат. Ошондой эле, аралдарда дайвинг, снорклинг жана башка суу спорттору ?ч?н ы?гайлуу шарттар т?з?лг?н.

Офшордук кызмат к?рс?тк?н банк-финансы сектору тез темп менен ?н?г??д?.

?н?р жай ишканалары негизинен Санта-Крус аралдарында жайгашкан. Мунай ажыратуучу жана глинозём ири заводдору, электрондук аспаптар, пластмасса, медикаменттер, кездеме, импортолуп алынып келинген компоненттерден саат жасоочу ?н?р-жайлары иштейт. Кол ?н?рч?л?к, негизинен жыгачтан буюм жасоо жакшы ?н?кк?н.

Азык-т?л?к негизинен сырттан алынат. Аймагынын 12% айдоо аянттары, 3% к?п жылдык ?с?мд?кт?р ээлейт. Ак ж?г?р?, кант камышы, жашылча жана жемиштер ?ст?р?л?т. Санта-Крус аралдарында мал асыралат.

Автомобиль жолдорунун жалпы узундугу 1,26 ми? км. Ири порттору Кристианстед, Фредерикстед (Санта-Крус аралдарында), Шарлотта-Амалия (Сент-Томас аралдарында), Крус-Бей (Сент-Жон аралдарында). Паром аркылуу Британиялык Виргин аралдары менен байланышат. Эки эл аралык аэропорту бар.

Сырткы соодасын АКШ жана Пуэрто-Рико менен ж?рг?з?т. Сыртка негизинен мунай продукциясын чыгарат. Сырттан чийки мунай, азык-т?л?к, к?нд?л?к керектел??ч? товарларды жана курулуш материалдарын алат.

Саясий т?з?л?ш?

Шарлотта-Амалиядагы чыйзам чыгаруу органы жайгашкан имарат

АКШнын Виргин аралдары — Америка Кошмо Штаттарына караштуу аймак болуп саналат, бул аралдар АКШнын федералдык мыйзамдарына жана башкаруусуна баш ийет. Ошол эле учурда, Виргин аралдарынын ?з алдынча жергиликт?? ?км?т? бар, ага губернатор жана аймактык мыйзам чыгаруучу орган кирет.

АКШнын Виргин аралдарынын ?км?т? ?ч бутакка б?л?н?т: аткаруу бийлиги, мыйзам чыгаруу бийлиги жана сот бийлиги. Аткаруу бийлигинин башчысы — губернатор, ал министрлер кабинетинин м?ч?л?р?н дайындайт. Мыйзам чыгаруу бийлиги он беш сенатордон турат, алар эл тарабынан шайланып, т?рт жылдык м??н?тк? кызмат кылышат. Сот бийлигине Жогорку сот жана Жогорку даражадагы сот кирет.

АКШнын Виргин аралдары менен федералдык ?км?т?н?н ортосундагы мамиле татаал. Аралдар АКШнын курамына киргени менен, штаттар сыяктуу Конгрессте толук ?к?лч?л?кк? ээ эмес. Анын ордуна, Виргин аралдары Конгрессте добуш бер?? укугу жок ?к?л аркылуу к?рс?т?л?т.

АКШнын федералдык мыйзамдары жана саясаттары Виргин аралдарына колдонулат, бирок айрым ?зг?ч?л?кт?р бар. Виргин аралдарында жашоо де?гээлинин айырмасына байланыштуу, минималдык эмгек акы федералдык де?гээлден т?м?н. Аралдардын ?з?нч? салык системасы бар жана федералдык киреше салыгын т?л?б?йт.

Административдик-аймактык т?з?л?ш?

Америкалык Виргин аралдары ?ч округдан турат, округдар ?з кезегинде райондорго б?л?н?т. Райондордун жалпы саны — 20.

№	Округдун аталышы	Административдик борбору	Райондорунун саны	Аянты, км2	Калкы, адам (2010)	Калкынын жыштыгы, адам/км2	Райондун №	Райондун аталышы
1	Санта-Крус	Кристианстед	9	214,66	50 601	235,73	1	Аннас Хоуп Виллаж (англ. Anna's Hope Village)
							2	Кристианстед (англ. Christiansted)
							3	Ист Энд (англ. East End)
							4	Фредерикстед (англ. Frederiksted)
							5	Нортсентрал (англ. Northcentral)
							6	Нортвест (англ. Northwest)
							7	Сион Фарм (англ. Sion Farm)
							8	Саутсентрал (англ. Southcentral)
							9	Саутвест (англ. Southwest)
2	Сент-Томас	Шарлотта-Амалия	7	80,91	51 634	638,17	1	Шарлотта Амали (англ. Charlotte Amalie)
							2	Ист Энд (англ. East End)
							3	Нортсайд (англ. Northside)
							4	Саутсайд (англ. Southside)
							5	Туту (англ. Tutu)
							6	Уотер Айленд (англ. Water Island)
							7	Уэст Энд (англ. West End)
3	Сент-Жон	Крус-Бей	4	50,79	4170	82,10	1	Сентрал (англ. Central)
							2	Корал Бей (англ. Coral Bay)
							3	Круз Бей (англ. Cruz Bay)
							4	Ист Энд (англ. East End)
	Жалпы		20	346,36	106 405	307,21

Калкы

2020-жылга карата жыныстык жана курактык т?з?м

2020-жылы эл каттоодо Америкалык Виргин аралдарынын калкынын саны 87,146 адам болгон, бул 2010-жылга салыштырмалуу 18,989 адамга же -18,1% т?м?н. Аралдардагы калктын жыштыгы салыштырмалуу жогору — бир чарчы км 600 ашык адам туура келет жана адамдардын негизги саны Сент-Томас жана Сент-Крус аралдарында отурукташкан.

Виргин аралдарынын тургундарынын орточо жаш курагы 44 жашты т?з?т. Эркектер менен аялдардын саны дээрлик те?. Калктын курактык курамы АКШнын башка б?л?кт?р?н? салыштырмалуу бир аз улуу: орточо жаш курагы жогору адамдардын жана 18 жашка чейинки балдардын ?л?ш? аз.

Аралдардын калкынын расалык курамы ар т?рд??. 2020-жылдагы каттоого ылайык, калктын э? ири б?л?г?н — болжол менен 76% — ?зд?р?н кара т?ст?? же афроамерикалык катары атагандар т?з?т. Экинчи орунда аралаш тект?? адамдар — болжол менен 12%, андан кийин европалыктардын тукумдары — болжол менен 7%.

Тышкы шилтемелер

• Виргин аралдарынын ?км?т?